Παρουσία των Αντιδημάρχων Α. Ρούφα και Θ. Νικηταρά, του Προέδρου το ΔΟΠΑΒΣ κ. Μπαραχάνου και αρκετών γονέων και φίλων του συλλόγου, έγινε το απόγευμα της Κυριακής, στο Πολιτιστικό κέντρο Πυλίου, η κοπή της πίτας του ΑO Δικαίου.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα τμήματα υποδομής από τον ΚΦΑ κ. Χατζηδαυίδ, ενώ έγινε και ομιλία των ψυχολόγων Δομνίκης Κουλάκη (με θέμα ο ρόλος των γονέων στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη παιδιών) και Μελίνας Παναγιωτοπούλου (με θέμα ο ρόλος του αθλητισμού στην διαμόρφωση προσωπικότητας).
Αναλυτικά οι ομιλίες των κ. Χατζηδαυίδ και Κουλάκη:
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΑΚΑΔΗΜΙΩΝ ΑΟ .ΔΙΚΑΙΟΥ
ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΔΑΥΙΔ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣ.ΑΓΩΓΗΣ-ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΩΝ
Τα τελευταία χρόνια, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια για τη βελτίωση των ποδοσφαιρικών ακαδημιών. Η σημασία που δίνουν οι ευρωπαϊκές χώρες στους μικρούς ποδοσφαιριστές είναι τεράστια και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κάθε χρόνο νέοι αγωνίζονται στις πρώτες ομάδες των πρωταθλημάτων, προηγμένων ποδοσφαιρικά χωρών, όπως της Αγγλίας, της Ισπανίας κ.α. Εξάλλου, από τα σπλάχνα του συλλόγου μας ξεκίνησαν παιδιά που αγωνίζονται σε ανώτερες εθνικές κατηγορίες, όπως ο Σταμάτης Τογρού ΜΕ ΤΟΝ Αστέρα Τρίπολης, ο Δημήτρης Δημόπουλος με τον Αχαρναικό στη Football league και ο Πέτρος Χατζηβασίλης, συνδυάζοντας σπουδές και ποδόσφαιρο με τον Ηρόδοτο Κρήτης
στη Football league 2.
Από φέτος λοιπόν , το ΔΣ του ΑΟ ΔΙΚΑΙΟΥ με σύνθημα όλα για τα παιδιά προσπαθεί να βάλει τις βάσεις και να οργανώσει με τη βοήθεια εσάς, των γονέων, μια πρότυπη ακαδημία, σχολή ποδοσφαίρου, θα την έλεγα εγώ που στοχεύει σε « πρωτιά», με την ευρύτερη έννοια, προάγοντας τον υγιή αθλητισμό.
Αρχές, αξίες, ποδόσφαιρο, οικογένεια, σχολείο, αθλητισμός είναι λέξεις κλειδιά που διέπουν και θα διέπουν τη φιλοσοφία της ποδοσφαιρικής ακαδημίας. Στόχος της ακαδημίας είναι η δημιουργία χρήσιμων ανθρώπων για την κοινωνία και κατόπιν η δημιουργία μιας αθλητικής κυψέλης για όλα τα παιδιά της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο. Το σχολείο πάντοτε προέχει. Η σχέση του γυμνασμένου μυαλού με το γυμνασμένο σώμα είναι αμφίδρομη και είναι αυτή που οδηγεί σε υψηλές αποδόσεις στο σχολείο και στον αθλητισμό. Έτσι λοιπόν, η αρχική μας προσπάθεια είναι να καλλιεργήσουμε στο παιδί από τα μικρότερα ήδη τμήματα όλα εκείνα τα στοιχεία που θα το εντάξουν στη μικρή κοινωνία της ομάδας ώστε να μάθει να πειθαρχεί, να απαιτεί, να ανταγωνίζεται σε υγιή πλαίσια, να υπακούει σε νόμους και να αναλαμβάνει υποχρεώσεις. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό θα του διδάξει στον μικρό αθλητή την εγγενή άμιλλα και την αξία της διαρκούς προσπάθειας για τη επίτευξη του τελικού στόχου. Θα του δώσει τη χαρά της νίκης και θα του μάθει να αντιμετωπίζει την απογοήτευση της ήττας. Η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με τη γυμναστική θα τον βοηθήσει να αποκτήσει ένα εύρωστο σώμα. Ενταγμένος ο αθλητής μας σε ένα τέτοιο κόσμο το παιδί δεν θα υποκύψει σε πειρασμούς και επικίνδυνα μονοπάτια που οδηγούν σε αδιέξοδα. Η συμμετοχή του παιδιού στην ακαδημία θα του δώσει όλες τις ευκαιρίες για εξέλιξη και ανάλογα με το επίπεδο που θα φτάσει θα συμμετέχει σε ανάλογης δυναμικότητας πρωταθλήματα και φιλικά. Ακόμα, η φιλοσοφία της ακαδημίας ξεπηδά μέσα από τη διδασκαλία της τεχνικής, τακτικής και των συνθηκών ενός αγώνα ποδοσφαίρου. Η ενθάρρυνση των παιδιών να αναζητούν μόνα τους λύσεις , να αναπτύσσουν πρωτοβουλία και να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους συμβάλλει στη διαμόρφωση χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, οι ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις πρέπει να θεωρούνται απλά παιχνίδια και τα αποτελέσματά τους να είναι δευτερεύουσας σημασίας. Τέλος, η φιλοσοφία της ακαδημίας μας στηρίζεται στις αρχές της παιδαγωγικής, διδακτικής και προπονητικής επιστήμης για αυτές τις ηλικίες, χωρίς να ξεχνάμε ότι η προπόνηση των μικρών απιδιών έχει διαφορετικές κατευθύνσεις και προσανατολίζεται κυρίως στην εκμάθηση και ενεργή συμμετοχή του μικρού παιδιού και λιγότερο στην αγωνιστική επίδοση. Μερικοί απαράβατοι κανόνες συμπεριφοράς του αθλητή στην ακαδημία είναι :
1. Να σέβεται τον προπονητή του , να τον εμπιστεύεται και να υπακούει στις οδηγίες και συμβουλές του.
2. Να σέβεται και να αγαπάει πραγματικά το χώρο που αθλείται διατηρώντας το πάντα καθαρό.
3. Να είναι ειλικρινείς με ον προπονητή του και να συζητά μαζί του για τυχόν απορίες που τον απασχολούν.
4. Να προσπαθεί συνεχώς για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτό θα είναι πάντα η νίκη.
5. Να μην κάνει αρνητική κριτική, κοροϊδευτικά σχόλια και να μην χρησιμοποιεί άσχημο λεξιλόγιο.
6. Να μην συμπεριφέρεται με εγωισμό και να μην νοιάζεται μόνο για τις ατομικές του ανάγκες. Οφείλει να σκέφτεται συλλογικά και να ενδιαφέρεται για το καλό των συμπαιχτών του.
7. Να προσπαθεί πάντα να είναι συνεπής σε όλες τις δραστηριότητες της ακαδημίας, τις προπονήσεις και τους αγώνες.
8. Να σέβεται και να μην αντιδρά στις αποφάσεις των διαιτητών.
9. Να παίζει δίκαια και να σέβεται τους κανονισμούς του ποδοσφαίρου αλλά και της ακαδημίας γενικότερα.
10. Να σέβεται, πέρα από τους προπονητές του, και κάθε συναθλητή ή αντίπαλο την ώρα της προπόνησης ή του αγώνα.
• Τελειώνοντας θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για την προτίμησή σας τόσα χρόνια και υποσχόμαστε να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά ώστε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες και τα όνειρα των παιδιών σας.
……………………………………………………………………………
«Ο ρόλος των γονέων στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού-αθλητή»
ΓΡΑΦΕΙ Η ΔΟΜΝΙΚΗ ΚΟΥΛΑΚΗ
Οι γονείς είναι οι πιο σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή του παιδιού. Είναι αυτοί που θα του μεταφέρουν πολύτιμες γνώσεις, που θα του δείξουν τον κόσμο, που θα το προφυλάξουν, που θα το κάνουν να νιώσει αγάπη και ασφάλεια, που θα λειτουργήσουν ως πρότυπα, και θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Η στάση και η συμπεριφορά, λοιπόν, που οι ίδιοι υιοθετούν σε ό, τι αφορά στον αθλητισμό επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και αυτή των παιδιών τους. Kαθορίζει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη του παιδιού στον αθλητισμό όσο και τη διάρκεια παραμονής του. Έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην δραστηριοποίηση των παιδιών-αθλητών και την αντιμετώπιση των καταστάσεων του αθλητισμού από μέρους τους.
Στην έναρξη της αθλητικής συμμετοχής του παιδιού ο κυριότερος στόχος είναι η ευχαρίστηση, η διασκέδαση και η ικανοποίηση του παιδιού, στοιχεία που θα ενισχύσουν την προσπάθειά του για συμμετοχή στον αθλητισμό. Οι γονείς είναι σκόπιμο να γνωρίζουν ότι το κάθε παιδί έχει τη δική του αξία, μεγαλώνει με διαφορετικό ρυθμό και αντιδρά διαφορετικά στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. H σύγκριση της απόδοσής του με συνομηλίκους είναι ανώφελη, εγκυμονεί κινδύνους για τη συνέχιση της συμμετοχής του αθλητή και οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα σχετικά με την ικανότητα και την προσπάθεια του παιδιού.
Oι προσδοκίες των γονιών θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τις πραγματικές ικανότητες των παιδιών, αλλά και να λαμβάνουν υπόψη τους στόχους που τα ίδια παιδιά έχουν θέσει για τον εαυτό τους. Κάποιοι θέλουν τα παιδιά τους να πετύχουν, επειδή αισθάνονται ότι έχασαν τις ίδιες ευκαιρίες όταν ήταν νέοι. Άλλοι μπορεί να επιθυμούν να αποκτήσουν δόξα και να βιώσουν συναισθήματα επιτυχίας μέσα από τα παιδιά τους. Κάποιες φορές προσδοκώντας την υψηλή αθλητική απόδοση από τα παιδιά τους, σχολιάζουν, αντιδρούν έντονα, ασκούν κριτική, φωνάζουν στον αγώνα, δημιουργώντας έτσι συνθήκες έντονης συναισθηματικής πίεσης. Τα παιδιά –
αθλητές μέσα από το συνεχές κυνήγι της επιτυχίας που τους ‘‘επιβάλλεται’’ μπερδεύονται. Η προπόνηση και ο αγώνας καθίστανται το μέσο για να κερδίσουν την αποδοχή των γονέων, θεωρώντας πως για τους γονείς η νίκη και η επιτυχία πιθανόν να έχουν μεγάλη σημασία. Οι υψηλές προσδοκίες των γονέων προκαλούν σ’ αυτά αγωνία ότι δεν θα φανούν αντάξιοι της αγάπης, της φροντίδας, της εμπιστοσύνης και των απαιτήσεών τους. Έτσι, επιδίδονται σε μια προσπάθεια κατάκτησης της νίκης συνοδευόμενη, ωστόσο, με άγχος, προβληματισμό, ανησυχία, ένταση και τελικά, μειωμένη ικανοποίηση. «Θα συνεχίσεις να με αγαπάς ακόμη και αν δεν κερδίσω;», η φράση αυτή αποτυπώνει την ανησυχία των μικρών αθλητών για τη στάση των γονέων τους απέναντί τους. Δείχνει τη σημασία που αποδίδουν τα παιδιά στην κρίση των άλλων και στην «αποκάλυψη» της ικανότητάς τους μέσα από τη διαδικασία του αθλητισμού. Γνωρίζουν ότι η συμπεριφορά των γονέων θα είναι διαφορετική μετά την ήττα, οι ίδιοι θα πουν «δεν με νοιάζει που έχασες αλλά το ότι προσπάθησες», ωστόσο, η συμπεριφορά τους πιθανόν να «λέει» άλλα, και ο αντίκτυπός της θα είναι συναισθηματικά δυσβάσταχτος για τον νεαρό αθλητή. Τα παιδιά συμμετέχουν στον αθλητισμό και για την αποδοχή, η οποία δίνει αυτοεκτίμηση, όταν όμως η αποδοχή προϋποθέτει τη νίκη, τότε ο αγώνας και γενικότερα ο αθλητισμός αποκτά για τον νεαρό αθλητή αρνητική σημασία. Γίνεται η αγωνιώδης προσπάθεια κατάκτησης της νίκης. Η υπερβολική πίεση για βελτίωση από τους γονείς, η έμφαση στην απόδοση, τη θέση, τη νίκη ή την ήττα οδηγούν συχνά στη δημιουργία αισθήματος μειονεξίας από πλευράς του αθλητή, σε μείωση των κινήτρων και της προσπάθειάς του και σε πρόωρη εγκατάλειψη ενός αθλήματος.
Είναι απαραίτητη η σταθερότητα της συμπεριφοράς των γονέων, ώστε να είναι σίγουρος ο αθλητής ότι «οι γονείς του θα συνεχίζουν να τον αγαπούν ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα». Η εστίαση στο ίδιο το παιδί και όχι στη σύγκρισή του με τους άλλους, η ανάδειξη των θετικών στοιχείων του παιδιού, η εστίαση στη συμμετοχή, τη συμπεριφορά και τη διασκέδασή του παρά στη νίκη και το αποτέλεσμα, αποτελούν στάσεις και συμπεριφορές που βοηθούν την ανάπτυξη του αθλητή.
Οι γονείς ας έχουν υπόψη ότι….
* Η δική τους υποστήριξη, η αγάπη και ο σεβασμός βοηθούν τα παιδιά να παραμείνουν στο χώρο του αθλητισμού.
* Η άνευ όρων αποδοχή του παιδιού και η κατανόηση καλλιεργούν μια σχέση εγγύτητας και εμπιστοσύνης μαζί του.
* Η μάθηση μέσω προτύπου, η αθλητική συμμετοχή των ίδιων των γονιών, μαζί με την ενθάρρυνση είναι η μεγαλύτερη πηγή μάθησης.
* Οι μικροί αθλητές δεν είναι μικρογραφία των μεγάλων.
* Η νίκη δεν είναι τα πάντα και ούτε το μόνο πράγμα.
* Η ήττα είναι κομμάτι του αθλητισμού.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς …
* Να επιτρέψουν στο παιδί τους να επιλέξει το ίδιο το άθλημα που επιθυμεί, ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του.
* Να ενδιαφέρονται για το τι θέλει το παιδί από τον αθλητισμό και να υποστηρίζουν τους στόχους του.
* Να περιορίσουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους και να επιτρέψουν στο παιδί να ξεδιπλώσει τα δικά του μοναδικά χαρίσματα.
* Να μην πιέζουν το παιδί να αποδώσει περισσότερο απ’ ό,τι το ίδιο μπορεί.
* Να αναγνωρίσουν το δικαίωμα κάθε παιδιού να αναπτύξει στο μέγιστο το αθλητικό δυναμικό του σε ένα κλίμα όπου δίνεται έμφαση στην προσωπική ανάπτυξη και τη διασκέδαση.
* Να βοηθούν το παιδί ώστε να θέτει ρεαλιστικούς στόχους για τη βελτίωση της απόδοσής του.
* Να στηρίζουν το παιδί τους σε πιθανές αποτυχίες και να το επιβραβεύουν στις επιτυχίες του, χωρίς υπερβολές.
* Να θέτουν όρια στην αθλητική συμμετοχή ώστε να μην παρεμποδίζεται η σχολική εκπαιδευτική διαδικασία.
* Να βοηθούν το παιδί ώστε να μάθει να είναι υπεύθυνο προς τα αθλητικά του καθήκοντα όπως και προς τα σχολικά του καθήκοντα.
* Να κατανοήσουν ότι για το παιδί στην προπόνηση και στον αγώνα την ευθύνη έχει ο προπονητής.
* Να δίνουν το καλό παράδειγμα ως φίλαθλοι.
* Να μη μιλούν άσχημα μπροστά στο παιδί για προπονητές, διαιτητές και άλλους αθλητές.
* Να χειροκροτούν το παιδί, την ομάδα, τους αντιπάλους, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του αγώνα.
* Να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους, ώστε η αθλητική συμμετοχή να γίνει “συνήθεια ζωής”.
Ερωτήσεις που μπορούν να θέσουν οι γονείς στον εαυτό τους
* Μπορώ να παραδεχτώ τις αδυναμίες του παιδιού μου;
* Μπορώ να δεχτώ τις επιτυχίες του;
* Μπορώ να δεχτώ τις απογοητεύσεις του;
* Μπορώ να δείξω στο παιδί μου ότι έχω αυτοέλεγχο;
* Μπορώ να αφιερώσω χρόνο στο παιδί μου;
* Μπορώ να αφήσω το παιδί μου να πάρει τις δικές του αποφάσεις;
Τέτοια ερωτήματα βοηθούν το γονιό να παίρνει μια ξεκάθαρη θέση από την οποία θα μπορεί να στηρίξει το παιδί του.
Οι αγωνιστικές εμπειρίες είναι σημαντικές στη ζωή του ατόμου, ο αθλητισμός, ωστόσο, δεν είναι ούτε θετικός ούτε αρνητικός εξ’ ορισμού. Λαμβάνει την ποιότητά του ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο τον «χρησιμοποιούμε» στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Εξαρτάται από το πώς τον «ερμηνεύει» ο καθένας, από το πως «καταλαβαίνει» το αποτέλεσμα, την επιτυχία και τη συμμετοχή. Συμβάλει θετικά ή αρνητικά στην ολοκλήρωση του ατόμου, ανάλογα με τη διαχείρισή του από όσους εμπλέκονται στη διεξαγωγή του.
…………………………………………………………………………………………………………
-Θέμα:
Ο αθλητισμός στη διαμόρφωση της προσωπικότητας-
Γράφει η Μελίνα Παναγιωτοπούλου
Ψυχολόγος
Με ποιο τρόπο ο
αθλητισμός συμβάλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας; Ποια είναι εκείνα τα
χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που
φαίνεται να καλλιεργούνται ή να ενισχύονται
μέσω της άθλησης;
Λέξεις
κλειδιά: Αθλητισμός, Προσωπικότητα
Πριν προσεγγίσουμε
τα παραπάνω ερωτήματα, θα ήταν χρήσιμο να σταθούμε στις έννοιες του αθλητισμού
και της προσωπικότητας έτσι ώστε να αποσαφηνιστούν και να γίνει κατανοητή η
σύνδεση τους.
Καταρχήν, τι είναι
αθλητισμός;
Οι λέξεις
αθλητισμός και αθλητής παράγονται από το
«άθλος», που σημαίνει κοπιαστικό έργο, εντατική προσπάθεια.
Ένας περιεκτικός
ορισμός αναφέρει ότι «Ο
αθλητισμός είναι η συστηματική σωματική καλλιέργεια και δράση με συγκεκριμένο
τρόπο, ειδική μεθοδολογία και παιδαγωγική με, σκοπό την ύψιστη σωματική
απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς
αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα ο
αθλητισμός είναι ένας κοινωνικός θεσμός ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδομένη κοινωνία
και τον πολιτισμό της.
Άλλοι ορισμοί
δίνουν έμφαση, πέρα από τη σωματική καλλιέργεια και άσκηση, στο στοιχείο της
ψυχοπνευματικής καλλιέργειας, στη δημιουργική συμφιλίωση ατόμων, ομάδων, λαών.
Ωστόσο, είναι
σημαντικό να ειπωθεί πως η οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα δεν μπορεί να γίνει
αντιληπτή ως αθλητική. Πρέπει
να διαχωριστεί η έννοια της άθλησης από την έννοια της άσκησης. Η άσκηση
γίνεται άθληση, όταν αποκτάει ανταγωνιστικό χαρακτήρα και όταν πλαισιώνεται από
ένα
εξειδικευμένο και στοχευμένο σύνολο-σύστημα κανόνων.
Σε τι αναφερόμαστε
με τη λέξη «προσωπικότητα»;
Για το ευρύ κοινό
η προσωπικότητα μπορεί να αντιπροσωπεύει μια αξιολογική κρίση : το αν συμπαθείς
κάποιον είναι γιατί έχει «ιδιαίτερη» προσωπικότητα ή «έντονη» προσωπικότητα.
Η προσωπικότητα, σύμφωνα με έναν
κλασικό ορισμό, είναι το σύνολο των ιδιαίτερων ψυχικών και πνευματικών
χαρακτηριστικών και των τρόπων συμπεριφοράς ενός ατόμου. Αποτελείται, δηλαδή, από τους
χαρακτηριστικούς τρόπους με τους οποίους σκέφτεται, αισθάνεται και
συμπεριφέρεται/ δρα σε επαγγελματικό, προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό
επίπεδο, οι οποίοι το κάνουν να είναι μοναδικό.
Μέχρι σήμερα έχουν
διατυπωθεί πολλές και συχνά αντικρουόμενες θεωρίες σχετικά με το τι είναι η
προσωπικότητα και πώς αναπτύσσεται. Ωστόσο, οι περισσότερες προσεγγίσεις συμφωνούν
στο γεγονός ότι στη διαμόρφωση της προσωπικότητας εμπλέκονται κυρίως βιολογικοί
και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Στο βιολογικό τομέα περιλαμβάνονται οι
γενετικοί, κληρονομικοί παράγοντες. Στον περιβαλλοντικό τομέα εμπλέκονται οι
συνθήκες στις οποίες ένα άτομο μεγαλώνει, ανατρέφεται, διαπαιδαγωγείται και ζει.
Η δημιουργία και η διαμόρφωση της
προσωπικότητας ενός ατόμου αρχίζουν από τις πρώτες στιγμές της ζωής του και η
ανάπτυξη της είναι συνεχής. Η σύνθεση της κάθε προσωπικότητας είναι μοναδική
ενώ τα χαρακτηριστικά της διαμορφώνονται από την αλληλεπίδραση των παραπάνω
παραγόντων.
Οι θεωρίες για την περιβαλλοντική
επίδραση, υποστηρίζουν ότι η προσωπικότητα επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό από
την αγωγή και την διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου, από τις εμπειρίες και τα
ερεθίσματα που λαμβάνει, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία. Η διαπαιδαγώγηση και
η κοινωνικοποίηση συντελείται με ποικίλους τρόπους/ μέσα σε διαφορετικά
περιβάλλοντα. Ένα απ’ αυτά είναι και το αθλητικό περιβάλλον.
Στόχος του αθλητισμού δεν είναι μόνο
η σωματική άσκηση, η αύξηση της επίδοσης και της απόδοσης του ανθρώπου αλλά και
η συμβολή στη διαδικασία ωρίμανσης, προσφέροντας στοιχεία για την ολόπλευρη
ανάπτυξη της προσωπικότητας. Άλλωστε, στοιχείο της προσωπικότητας είναι και το
σώμα. Στο βαθμό που αυτό βελτιώνεται, αναπτύσσεται και η προσωπικότητα.
Τα γενικά οφέλη που προάγει ο
αθλητισμός, τα οποία έχουν άμεση επίπτωση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας
είναι τα εξής:
1. Κοινωνεί αξίες και αρχές όπως η
συμμετοχή, ο συναγωνισμός/ θεμιτό ανταγωνισμό, αυτοπειθαρχία, ο σεβασμός του
αντιπάλου, η κατανόηση, η υπομονή, η αποδοχή, η ανεκτικότητα, τα επιτεύγματα, η
μη διάκριση στη μεταχείριση, η ομαδική εργασία, η συνεργασία, η αλληλεγγύη, η
αυτοπραγμάτωση, το ευ αγωνίζεσθαι και η ευγενής άμιλλα. Η φιλοσοφία της άθλησης
ευνοεί την ισορροπημένη πρόοδο σώματος και νού, επαληθεύοντας το αρχαίο ρητό
«νους υγιής εν σώματι υγιεί».
2. Πέρα από τον παιδαγωγικό χαρακτήρα
του αθλητισμού, πρέπει να δοθεί έμφαση και στον ψυχαγωγικό του χαρακτήρα. Δεν
είναι μόνο οι αξίες, που πρεσβεύει ο αθλητισμός, που τον καθιστούν ωφέλιμο στην
ανάπτυξη της προσωπικότητας αλλά και ο τρόπος με τον οποίο μεταφέρονται και
κοινωνούνται. Ο ψυχαγωγικός χαρακτήρας του αθλητισμού επιβεβαιώνεται, αν λάβει
κανείς υπόψιν του το γεγονός ότι ο αθλητισμός αποτελεί μετεξέλιξη του παιχνιδιού
στο πέρασμα των αιώνων. Στη βάση αυτή, το άτομο διασκεδάζει, χαίρεται,
απολαμβάνει, λειτουργεί με πιο αυθόρμητο τρόπο, εκφράζοντας γνήσια στοιχεία του
εαυτού του και επιστρατεύοντας τις διανοητικές λειτουργίες. Οι άμυνες και οι
αντιστάσεις που συνδέονται με την έκθεση του εαυτού, ιδιαίτερα στη μέση
εφηβεία, δηλαδή μεταξύ 13-16 ετών, εξασθενούν και διευκολύνεται η αύξηση της
συνειδητότητας, της επίγνωσης δηλαδή των αξιών.
3. Αναπτύσσει πνευματικές δυνάμεις
(νοητικές λειτουργίες): κρίση, αντίληψη, φαντασία, επινοητικότητα.
4. Συμβάλλει στην ψυχολογική
ισορροπία, αποφορτίζοντας από την ένταση. Λειτουργεί αντισταθμιστικά,
εξαλείφοντας τις αρνητικές επιπτώσεις που απορρέουν από την αποτυχία της ευρύτερης
κοινωνίας και εξισορροπεί τις αρνητικές επιπτώσεις της μη ένταξης του ατόμου σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες (δεν
ανήκει ή νιώθει να απορρίπτεται), όπως η κοινωνική περιθωριοποίηση, η εκδήλωση
βίας και παραβατικότητας, κατάχρηση
ουσιών, φαινόμενα που παρατηρούνται έντονα, κατά τη μέση και ύστερη εφηβεία,
δηλαδή μεταξύ 13 και 19 ετών.
5. Ωριμάζει ψυχολογικά τον άνθρωπο:
καλλιεργεί το θάρρος, τη θέληση, την αποφασιστικότητα, την τόλμη για την
αντιμετώπιση του αθλητικού αγώνα, επομένως της ζωής.
6. Συντελεί στη φιλική προσέγγιση και
επικοινωνία των λαών: απαλλάσσει από προκαταλήψεις και ιδεοληψίες, καταργεί το
ρατσισμό και εξαλείφει τις όποιες διακρίσεις.
7. Εμπνέει υγιή πρότυπα συμπεριφοράς,
πρότυπα που σχετίζονται με τον σεβασμό και την αγάπη για την προσωπικότητα και
το σώμα, χωρίς να οδηγείται κάποιος σε υπερβολές.
Ας επικεντρωθούμε τώρα, σε πιο
συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που φαίνεται να καλλιεργεί η
αθλητική αγωγή, τα οποία, στη συνέχεια, γενικεύονται σε όλους τους τομείς της
ζωής. Αυτά είναι:
Η
αυτογνωσία
Θεμελιώδες χαρακτηριστικό της
προσωπικότητας. Να αντιλαμβάνεται, δηλαδή, κάποιος τις δυνατότητες και τις
αδυναμίες του, τα ενδιαφέροντα, τις πραγματικές του επιθυμίες (το «γνώθι
σαυτόν» των αρχαίων Ελλήνων).
Η
αυτοπειθαρχία
Η τήρηση των αποφάσεων που λαμβάνει
κανείς είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων του. Μέσω της
αυτοπειθαρχίας αναπτύσσεται η ικανότητα να ελέγχει κανείς τις παραμέτρους και
τους περισπασμούς που του αποσπούν την προσοχή.
Η
αυτοπεποίθηση και θετική αυτό-εικόνα
Η ανάπτυξη θετικής εικόνας του εαυτού
και εμπιστοσύνης του ατόμου στις δυνάμεις και στις ικανότητες του, είναι πρωταρχικός
στόχος του αθλητισμού. Μάλιστα, κατά την πρώτη παιδική ηλικία, μετά την ηλικία
των 3-4 ετών, το παιδί σταδιακά αρχίζει να ανακαλύπτει και να κρίνει την
προσωπική του ικανότητα, προσπαθεί να «διεκδικήσει» το χώρο του, να κατανοήσει
ποια είναι η θέση του ενώ ξεκινά να διαμορφώνει τις έννοιες της αυτό-εικόνας
και της προσωπικής αξίας.
Αργότερα, στη ηλικία των 6-12 ετών, ο
αθλητισμός συμβάλει ουσιαστικά στη καλλιέργεια αυτών των εννοιών, μέσα από το
πλαίσιο του κάθε αγωνίσματος και τη στάση των προπονητών του. Η προσοχή, η
αγάπη, η αποδοχή, το ενδιαφέρον αρκούν σ αυτή την ηλικία για να ενισχύσουν την αίσθηση
του παιδιού ότι είναι ικανό και «αξιόλογο».
Επιπλέον, μέχρι την ηλικία των 10-11
ετών, τα παιδιά τείνουν να συγκρίνουν από μόνα τους τον εαυτό τους με τους
άλλους σε μια προσπάθεια να «γνωρίσουν» την ικανότητα τους, «να ξεχωρίσουν» ως
κάτι διαφορετικό, δηλαδή να αυτό-καθοριστούν. Και ο αθλητισμός αποτελεί ένα
πλαίσιο που παρέχει άμεσα πληροφορίες για την ικανότητα, την κλίση, το ταλέντο
του ατόμου, ορίζοντας έτσι την κατεύθυνση, προς την οποία θα αναπτυχθεί η προσωπικότητα του.
Ο
ενθουσιασμός για ένα όραμα, ένα στόχο
Ο αθλητισμός καλλιεργεί την ικανότητα
να οραματίζεται κανείς και να επιδιώκει στόχους. Το κίνητρο και η επιθυμία για
δράση για την πραγμάτωση ενός οράματος ή στόχου, σε συνδυασμό με τον
ενθουσιασμό οδηγεί σε επιτυχίες ζωής, εμπνέοντας μάλιστα και άλλους ανθρώπους.
Η
αισιοδοξία και η θετικότητα
Η θετική και αισιόδοξη προσέγγιση των
περιστάσεων αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας. Η πίστη για τη
θετική έκβαση της ατομικής ή ομαδικής προσπάθειας συνοδεύεται και από θετικούς τρόπους
σκέψης που βοηθούν το άτομο να υπερπηδά και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα
εμπόδια που συναντά.
Η
επιμονή και υπομονή
Η επιμονή στην προσπάθεια, χωρίς
παρορμητικότητα και με υπομονή καθιστούν το άτομο ικανό να εκτιμά τις πιθανές δυσκολίες
που μπορεί να προκύψουν και τον τρόπο που θα τις αντιμετωπίσει. Η αντοχή και
ψυχραιμία είναι στοιχεία που καλλιεργούνται στον αθλητισμό.
Η
προσήλωση στο στόχο
Η συγκέντρωση στο στόχο αποτελεί
κρίσιμο στοιχείο για τη επιτυχία. Η γνώση του τι επιδιώκεις και πως θα το
πετύχεις χωρίς αποπροσανατολισμό είναι σημαντικό εργαλείο στο αθλητισμό, ενώ
αναπτύσσει στο άτομο το αίσθημα της ασφάλειας ότι θα αξιοποιήσει στο έπακρο το
δυναμικό του, χωρίς άσκοπες απώλειες.
Η
προσαρμοστικότητα με ευελιξία
Η ικανότητα προσαρμογής, το να
μπορεί, δηλαδή, να αλλάζει κανείς τον τρόπο δράσης ή κατεύθυνσης ανάλογα με τις
εξελίξεις, μ έναν ευέλικτο τρόπο, αυξάνει την πιθανότητα να βιώσει θετικές
εμπειρίες στη ζωή του.
και
Η
συνεργατική διάθεση
Η συμμετοχή σ ένα ομαδικό άθλημα
αναπτύσσει την αίσθηση του «ανήκειν» σε μια ομάδα. Χαρακτηριστικό, αναγκαίο για
τη συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Το άτομο μαθαίνει να
αλληλεπιδρά, να συσχετίζεται, να συνεργάζεται, να λαμβάνει ρόλους και να νιώθει
συνυπεύθυνος της δράσης μιας ομάδας ατόμων με κοινούς στόχους. Μαθαίνει να
μοιράζεται εμπειρίες και συναισθήματα, να εμπιστεύεται τον εαυτό του και τους άλλους.
*******
Ωστόσο, παρά τα θετικά που δύναται να
προσφέρει ο αθλητισμός, παρατηρείται ότι στη σημερινή εποχή υπάρχει
διαστρέβλωση του αθλητισμού και των αθλητικών προτύπων, με αποτέλεσμα να
υποβαθμίζεται ως κοινωνικός θεσμός και να χάνει τα ιδεώδη και τις αξίες του. Δεν
είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια, έχουν γραφεί αρκετά άρθρα σχετικά με την
περιθωριοποίηση του αθλητισμού, την εμπορευματοποίηση του, την σύνδεση του με
τη βία και το ρατσισμό, τη διαφθορά, το ντόπινγκ κτλ.
Ο αθλητισμός, όμως, αντανακλά την
κοινωνική πραγματικότητα. Είναι συνυφασμένος με την κοινωνία, η οποία βιώνει
μια βαθιά κρίση.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες, λοιπόν, η προσήλωση
στο στόχο μετατρέπεται σε φανατισμό, η ευγενής άμιλλα σε αθέμιτο ανταγωνισμό, ο
ψυχαγωγικός και παιδαγωγικός χαρακτήρας αντικαθίσταται από την
επαγγελματοποίηση και η αξία της συμμετοχής και της ευχαρίστησης από την
επιδίωξη για ρεκόρ και καταξίωση.
Δεν θα επεκταθώ περισσότερο σ αυτό.
Προτίμησα να επικεντρωθώ στα θετικά εκείνα στοιχεία, που προάγουν την ανθρώπινη
υπόσταση μέσω του γνήσιου θεσμού του αθλητισμού.
Θα κλείσω, ωστόσο, αυτή την παρουσίαση
θέτοντας ένα ερώτημα: Πώς εγώ, πώς ο καθένας από μας μπορεί μέσα από το
δικό του ρόλο, την ιδιότητα και την καθημερινότητα του να διαφυλάξει τον
αθλητισμό και να τον μεταφέρει στις νέες γενιές στην πιο γνήσια και αυθεντική
του μορφή.
