Έχουμε ήδη κάνει δυο αφιερώματα για τα μεγαλύτερα ντέρμπι στον κόσμο και τώρα πάμε για το τρίτο!Ελπίζω να σας αρέσει…..Λόγος για το Ρέιντζερς-Σέλτικ, που πολλοί έχουν χαρακτηρίσει ως τη «τζιχάντ της Ευρώπης»! Αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από εδώ, σε ένα πρωτάθλημα με πολλές ιδιαιτερότητες, που όμως δεν είναι από τα πλέον εμπορικά, υπάρχει ένα παιχνίδι, που για κανέναν, από όσους το παρακολουθούν δεν είναι απλά ένας ποδοσφαιρικός αγώνας.
Αν ποτέ τύχει να βρεθείτε στην πολύ όμορφη Γλασκώβη, ρωτήστε τους ντόπιους να σας πουν τι σημαίνει το «old firm», ένα ντέρμπι Ρέιντζερς-Σέλτικ…
Μέχρι τότε, μπορούμε να σας δώσουμε μία γεύση του τι συμβαίνει όταν συναντιούνται αυτές οι δύο ομάδες για τον… ιερό τους πόλεμο. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.
Οι Ρέιντζερς ιδρύθηκαν το 1873 στη Γλασκώβη από τέσσερις… μοναχούς και εκπροσώπους του προτεσταντισμού, τους Moses και Peter McNeill, τον Peter Campbell και τον William McBeath. Το 1891 κατέκτησαν -αν και εξ ημισείας με την Χαρτς- το πρώτο τους πρωτάθλημα. Το πρώτο από τα 54 συνολικά πρωταθλήματα Σκωτίας, που έχει κατακτήσει μέχρι σήμερα, κάτι που αποτελεί και παγκόσμιο ρεκόρ!
Η Σέλτικ από την άλλη πλευρά ιδρύθηκε στις 6 Νοεμβρίου του 1887 στο ναό St. Mary στο Calton της Γλασκώβης από μία πρωτοβουλία του καθολικού Ιρλανδού ιερέα, Brother Walfrid, που είχε την ιδέα να χρησιμοποιήσει τα έσοδα των αγώνων για το παιδικό συσσίτιο του ναού. Το στίγμα του Ιρλανδού ιδρυτή της ομάδας, αλλά και το ιρλανδικό στοιχείο εν γένει, που εκπροσωπείται από την ομάδα, μπορούμε εύκολα να το δούμε, από το πράσινο χρώμα της ομάδας, αλλά και από το σύμβολό της, το τετράφυλλο τριφύλλι. Μάλιστα, η αδερφή-ψυχή της Σέλτικ ήταν η Χιμπέρνιαν του Εδιμβούργου, η οποία μέχρι να έρθουν στο προσκήνιο οι Κέλτες, «εκπροσωπούσε» ως τότε τους Ιρλανδούς στη Σκωτία (σ.σ. άλλωστε Ibernia στα λατινικά είναι η Ιρλανδία). Μέχρι σήμερα έχει κατακτήσει το πρωτάθλημα 42 φορές, ενώ ήταν η πρώτη βρετανική ομάδα, που κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1967 αποτελούμενη μάλιστα αποκλειστικά από Σκωτσέζους!
Προτεστάντες οι ιδρυτές μοναχοί της Ρέιντζερς, καθολικός ο μοναχός ιδρυτής της Σέλτικ, δε θέλει και πολύ να καταλάβουμε τις προεκτάσεις που πήραν στο φίλαθλο κόσμο οι θρησκευτικο-κοινωνικές ρίζες των δύο ομάδων. Για να μπορέσουμε όμως να καταλάβουμε καλύτερα τι σημαίνει στη Σκωτία η ιδιότητα του καθολικού και αυτή του προτεστάντη, θα πρέπει να γυρίσουμε πολλές σελίδες στο ημερολόγιο της ιστορίας…
Συγκεκριμένα θα πρέπει να πάμε πίσω στο 17ο αιώνα και στον τριακονταετή πόλεμο της Βρετανίας, που άρχισε το 1618 και έληξε το 1648 με αφορμή τη θρησκευτική κόντρα των καθολικών και των προτεσταντών. Στην πραγματικότητα ήταν ένας -ακόμη- αιματηρός εμφύλιος της ευρωπαϊκής ιστορίας, που είχε τις ρίζες του στη διαφορετικότητα της πίστης. Τα πρώτα δείγματα για το τι θα μπορούσε να συμβεί στη Σκωτία με αφορμή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του κόσμου ήρθαν μόλις τον 16ο αιώνα, όταν ο Τζον Νοξ, ηγέτης των προτεσταντών, ανήγγειλε την εθνική κάθαρση της χώρας από τους καθολικούς, στο όνομα της οποίας έλαβαν χώρα εκτελέσεις όλων όσων τολμούσαν να ασπαστούν τον καθολικισμό και τον παπισμό.
Και μπορεί ο τριακονταετής πόλεμος να έληξε στα μέσα του 17ου αιώνα, η κόντρα όμως και η έχθρα μεταξύ καθολικών και προτεσταντών μάλλον δεν έληξε ποτέ. Έτσι, λοιπόν, η ύπαρξη δύο ποδοσφαιρικών ομάδων που εκπροσωπούσαν τις δύο θρησκείες, αποτελούσε την πλέον κατάλληλη περίπτωση για τους οπαδούς των δύο θρησκειών, προκειμένου να εκφράσουν τις διαφορές τους. Η αρχή έγινε στις 28 Μαΐου του 1888 με νικήτρια τη Σέλτικ των καθολικών, που επικράτησε με 5-2 παρακαλώ των προτεσταντών Ρέιντζερς. Το πρώτο παιχνίδι δεν ήταν σε κανένα βαθμό οιωνός για αυτά που θα ακολουθούσαν τα επόμενα χρόνια, μιας και μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα, οι αγώνες μεταξύ των δύο ομάδων συνέβαλαν περισσότερο στην εξομάλυνση των διαφορών των δύο πλευρών παρά στη διόγκωση του προβλήματος.
Πρόβλημα όμως υπήρχε και το ποδόσφαιρο άρχισε να γίνεται ο καθρέφτης του στο νησί στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν μεγάλος αριθμός Ιρλανδών μεταφέρθηκαν από τα ναυπηγεία του Μπέλφαστ στη Γλασκώβη κι έτσι απλά το μίσος για τους καθολικούς βρήκε και πολλούς ακόμη εκφραστές. Αντίστοιχα και οι Ιρλανδοί-καθολικοί της Γλασκώβης μπήκαν αυτόματα στη μαύρη λίστα των προτεσταντών με τις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες -ειδικά μετά τη λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου- να ενισχύουν με τον… καλύτερο τρόπο το μίσος και τη διχόνοια μεταξύ των δύο πλευρών.
Στις 5 Νοεμβρίου του 1688 ο Γουλιέλμος της Οράγγης, γνωστός στη Γηραιά Αλβιόνα και ως King Billy, με την απόβαση στο Μπρίξαμ της νοτιοδυτικής Αγγλίας θεωρείται ότι έβγαλε από τη μέση την καθολική μοναρχία και εγκαθίδρυσε στην περιοχή τον προτεσταντισμό. Από τον King Billy πήραν το όνομά τους και οι Billy Boys, ενώ το πορτοκαλί έγινε από τότε το χρώμα της Ρέιντζερς (σ.σ. έτσι εξηγείται και γιατί οι οπαδοί της Σέλτικ είχαν ένα μικρό… προβληματάκι όταν είδαν τον Γιώργο Σαμαρά να φορά παπούτσια χρώματος πορτοκαλί!).
Τα χρόνια που ακολούθησαν μετά και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο στη Σκωτία έφεραν στο προσκήνιο ένα νέο κόσμο, μία νέα εποχή. Την εποχή των συμμοριών. Η κόντρα -αρχικά τουλάχιστον- είχε να κάνει περισσότερο μεταξύ των προτεσταντών «Billy Boys» και των Ιρλανδών, που για να βρουν ένα καλύτερο «πάτημα» και να εκφράσουν όσο περισσότερο μπορούσαν και τις εθνικές, αλλά και τις κοινωνικό-πολιτικές τους πεποιθήσεις -μιας και εκτός όλων των άλλων ήταν ανέκαθεν και ενάντια της αγγλικής κυριαρχίας- εντάχθηκαν οπαδικά στη Σέλτικ. Το θέμα έλαβε σύντομα διαστάσεις απόλυτης παράνοιας. Τα παιδιά των καθολικών δεν μπορούσαν να κάνουν παρέα με τα παιδιά των προτεσταντών, τα καταστήματα, τα εστιατόρια και τα μπαρ επέτρεπαν την είσοδο ανάλογα με το αν ο πελάτης φορούσε ή όχι σταυρό, ενώ και η αστυνομία άρχισε να χάνει τον έλεγχο και η κατάσταση ξέφυγε, με αποτέλεσμα αρκετοί άνθρωποι να χάσουν άδικα τη ζωή τους, θύματα μίας τρελής παράδοσης με κοινωνικές διαστάσεις, που κανείς δε θα μπορούσε να είχε προβλέψει νωρίτερα.
Τα πρώτα θύματα του απύθμενου μίσους ήταν για πολλούς θέμα χρόνου να υπάρξουν και δυστυχώς η σκέψη αυτή επιβεβαιώθηκε. Η αρχή έγινε το 1975 με δύο απόπειρες δολοφονίας, επιθέσεις με κάθε λογής όπλα, άγριες συμπλοκές και επιθέσεις. Ένας εκ των δύο νεκρών σε επίθεση που έγινε το 1999 ήταν ένας 16χρονος οπαδός της Σέλτικ, ο Τζέιμς ΜακΦάντεν, ο οποίος βρέθηκε μαχαιρωμένος από οπαδούς της Ρέιντζερς έξω από μία ιρλανδική παμπ.
Μετά από όλα αυτά που διαβάσετε, το να αναφέρουμε ότι για να παίξουν οι ποδοσφαιριστές στις δύο ομάδες έπρεπε πρώτα να… ορκιστούν για το θρησκευτικό τους δόγμα, μπορεί να ακουστεί μέχρι και φυσιολογικό! Για τη Σέλτικ και τη Ρέιντζερς δεν είχε τόσο μεγάλη σημασία το ταλέντο και η ικανότητα, όσο το θρήσκευμα των παικτών, που ήθελαν να αποκτήσουν.
Η αλήθεια είναι πως αυτό ίσχυε περισσότερο για τη Ρέιντζερς, μιας και η Σέλτικ ήταν η πρώτη που ενέταξε στο δυναμικό της παίκτες με διαφορετικό θρήσκευμα από τη δεκαετία του 1950. Για τους προτεστάντες όμως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Για να εργαστεί κανείς στη Ρέιντζερς δε χρειαζόταν τόσο κάποιο βιογραφικό σημείωμα, όσο ένα… θρησκευτικό πιστοποιητικό ή κάτι τέλος πάντων, που να επιβεβαιώνει, ότι ο υποψήφιος απαρνιέται τον καθολικισμό και οτιδήποτε σχετικό με αυτόν! Κι αυτό ίσχυε για όλους. Από τους φροντιστές και τους υπαλλήλους γραφείων, μέχρι τους προπονητές και τους ποδοσφαιριστές!
Επειδή όμως οι παραδόσεις είναι για να σπάνε και τίποτα σ’ αυτόν τον κόσμο δεν κρατά παντοτινά ήρθε και η στιγμή, που ένας καθολικός φόρεσε τη φανέλα της Ρέιντζερς. Το 1989 ο Μο Τζόνστον γίνεται ο πρώτος καθολικός μετά από 116 χρόνια ιστορίας που θα παίξει για την ομάδα των προτεσταντών έχοντας περάσει μάλιστα από την «αιώνια» αντίπαλο Σέλτικ! Φυσικά η πλειοψηφία των οπαδών μόνο με καλό μάτι δεν είδαν την κίνηση αυτή της ομάδας τους και έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους, καίγοντας για παράδειγμα τα εισιτήρια διαρκείας της αγαπημένης τους ομάδας έξω από το Άιμπροξ.
Ο Μο Τζόνστον την έκανε τη δουλειά του και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, μιας και σε 100 συμμετοχές κατάφερε να σημειώσει 46 τέρματα. Αλλά οι οπαδοί της Ρέιντζερς δε θα μπορούσαν να ξεχάσουν με όλα τα γκολ του κόσμου τα 52 τέρματα, που είχε πετύχει μερικά χρόνια νωρίτερα με τη φανέλα των καθολικών.
Ο Τζόνστον σε κάθε παιχνίδι ήταν λες και δεχόταν κόκκινη κάρτα κατά την είσοδό του στον αγωνιστικό χώρο για τους οπαδούς της ομάδας του. Βέβαια, δεν ήταν μόνο ότι ο Τζόνστον είχε παίξει για τους… άλλους. Στον τελικό Κυπέλλου του 1986 αποβλήθηκε γιατί είχε χτυπήσει σοβαρά τον Στιούαρτ Μονρό, αγαπημένο των οπαδών της Ρέιντζερς και σαν να μην έφτανε αυτό παίρνοντας την άγουσα για τα αποδυτήρια -ο αθεόφοβος- έκανε και το σταυρό του! Μάλιστα, όταν το 1987 ο Τζόνστον είχε φύγει από τη Γλασκώβη για το γαλλικό Πρωτάθλημα και τη Ναντ είχε δηλώσει με περίσσεια σιγουριά, ότι σε περίπτωση, που επέστρεφε στη Σκωτία θα αγωνιζόταν μόνο για τη Σέλτικ! Δεν ήξερε όμως ότι η Ρέιντζερς είχε αρχίσει να αλλάζει πολιτική και δύο χρόνια μετά, θα του έκανε μία πρόταση, που πολύ δύσκολα μπορεί να αρνηθεί κανείς…
Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά σ’ όλη αυτήν την ιστορία. Δεν ήταν μόνο οι οπαδοί της Ρέιντζερς που τα είχαν βάλει με τον Τζόνστον, αλλά στο παιχνίδι μπήκαν και οι οπαδοί της Σέλτικ, καθώς και γι’ αυτούς ήταν ένας πρώτης τάξεως προδότης. Μόνο που εκείνοι ξέφυγαν αρκετά! Πέρα από τις αποδοκιμασίες και τα συναφή, άρχισαν να δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα στην καθημερινότητα του Τζόνστον, ο οποίος χρειάστηκε να κυκλοφορεί με προσωπική φρουρά, μέχρι που μετακόμισε από τη Γλασκώβη στο Εδιμβούργο για να γλιτώσει, όμως δεν τα κατάφερε μιας και μια από τις επιθέσεις μιας μερίδας οπαδών είχε ως αποτέλεσμα να καεί ολοσχερώς το σπίτι του και να ξυλοκοπηθεί άγρια ο πατέρας του. Είδε και απόειδε ο Τζόνστον και αφού και η ακραία δική του κίνηση να φτύσει μέχρι και το έμβλημα της Σέλτικ, μπας και τύχει της αποδοχής έστω της μίας πλευράς δεν καρποφόρησε, πήρε τελικά την απόφαση να φύγει από τη Ρέιντζερς.
Επίσης αξιοσημείωτη είναι και η περίπτωση του καθολικού Πολωνού τερματοφύλακα της Σέλτικ, Άρθουρ Μπόρουτς, που μετά από ένα παιχνίδι το Φεβρουάριο του 2006 κόντεψε να εκτίσει ποινή φυλάκισης, επειδή έκανε το σταυρό του! Οι οπαδοί της Ρέιντζερς του έκαναν μήνυση, καθώς θεωρήθηκε ότι είχε προκλητική συμπεριφορά εναντίον τους και ο Μπόρουτς έφτασε να κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου και να καταδικάζεται σε ποινή φυλάκισης δύο μηνών, την οποία όμως γλίτωσε κάνοντας έφεση. Η ποινή είχε να κάνει με το γεγονός ότι ο Πολωνός γκολκίπερ προκάλεσε το πλήθος με την εν λόγω συμπεριφορά του σε δημόσιο χώρο!
Κάθε ντέρμπι δεν είναι ένα απλό ποδοσφαιρικό παιχνίδι. Σύμφωνοι. Η διαφορά με το «Old Firm» είναι ότι εδώ δε μιλάμε για ποδόσφαιρο. Υπάρχουν δύο αγωνιστικές σε ολόκληρη τη σεζόν, που το πρωτάθλημα σταματά για 90′, είτε στο Άιμπροξ, είτε στο Σέλτικ Παρκ και δίνει τη θέση του σε μία μάχη πολύ διαφορετική. Α, και αν τύχει και βρεθείτε στη Γλασκώβη σε ένα τέτοιο παιχνίδι και δείτε τους οπαδούς της Ρέιντζερς να μπαίνουν στο Σέλτικ Παρκ ή αντίστροφα τους οπαδούς της Σέλτικ να μπαίνουν στο Άιμπροξ με σακούλες στα πόδια και στο κεφάλι και αδιάβροχα, ενώ η μέρα μπορεί να είναι ηλιόλουστη, μην παραξενευτείτε. Το κάνουν για να μη… λερωθούν από τον μισητό αντίπαλο…
